06 / 11 / 24
- OGLAS -

Figuralni satovi

- Oglas -

U novom nastavku feljtona detaljno vam predstavljamo časovnike kod kojih skulptura okružuje, uokviruje brojčanik, ne integrišući ga u sâm prikaz.

piše: dr Vesna Lovrić Plantić

Figuralnim satovima nazivamo tip kućnog sata kod koga je dominantan njegov skulpturalni karakter. Kućište je koncipirano kao puna plastika, odnosno figuralni prikaz u koji je umetnut brojčanik. Na neki način, pandan njima bili bi satovi u slici (tzv. Bilderuhren); međutim, kod njih je sat sastavni deo prikaza, odnosno pravi brojčanik je umetnut na poziciju na kojoj bi bio slikani brojčanik (gradski ili crkveni toranj). Kod figuralnih satova skulptura okružuje, uokviruje brojčanik, ne integrišući ga u sâm prikaz.

Moda porcelana

Kada govorimo o figuralnom satu, nameće se uvek asocijacija na francusko časovničarstvo, iako su se oni proizvodili i drugde. Satovi s figuralnim prikazima su u Francuskoj počeli da dominiraju krajem 18. veka. Do tada su, naime, među stojećim satovima najčešći bili oni poznati pod nazivom pendule ili cartel, često rađeni u kombinaciji s konzolom na kojoj su stajali. U odnosu na taj tip sata, mehanizam i brojčanik znatno su smanjeni, a platine za koje je mehanizam učvršćen dobijaju kružni oblik koji će postati tipičan za francusko časovničarstvo. Kućišta figuralnih satova izrađuju se po pravilu od bronze, najčešće pozlaćene, katkad u kombinaciji s patiniranim delovima.

Međutim, osim bronze i porcelan, koji je početkom 18. veka počeo da se izrađuje u Evropi, našao je primenu u časovničarstvu: moda dražesnih porcelanskih figura odrazila se u oblikovanju kućišta. U razdoblju koje poistovećujemo s vladavinom Luja XV, što s aspekta stila odgovara rokokou, reč je najčešće o galantnim i pastoralnim scenama, prizorima iz italijanske komedije, grupama muzičara, prizorima iz lova i slično. Autori satova su porcelanske figure nabavljali u tada vodećim evropskim manufakturama – Majsenu, Beču, Sevru, Vensanu, Šantijiu – i kombinovali ih s elementima od pozlaćene bronze. Tipičan takav sat imao je razvedenu bazu od pozlaćene bronze, koju čine elementi voluta i rocaillea. Na osnovu su se postavljale figure od višebojnog porcelana (dominirale su pastelne boje – roza, svetloplava, svetlozelena, bela) najčešće s rascvetalim stablima u pozadini.Deblo stabla bilo je bronzano da bi osim kao ukras poslužilo i kao podupirač za kućište s mehanizmom sata. Događalo se da su pojedini delovi porcelanske dekoracije izrađeni u različitim manufakturama, budući da su se slobodno kombinovali, u skladu s inventivnošću i maštom autora. Moda satova rađenih u kombinaciji porcelana i bronze prestala je istovremeno s nastupom novog doba koje je započelo francuskom buržoaskom revolucijom.

Inspiracija antikom

Već sredinom 18. veka, u vreme vladavine Luja XV, obeleženog izrazitom dominacijom rokoko stila, javljaju se prve tendencije oblikovanja sasvim drugačijeg izraza i ikonografskog programa.Tome su svakako doprinela intenzivna iskopavanja gradova Pompeje i Herkulanuma, koji su pod pepelom Vezuva sačuvali gotovo netaknuto svedočanstvo o umetničkim dostignućima antičkog Rima.

Više u časopisu Satovi i nakit broj 21, godina X, leto 2017   

Pročitajte još

- Oglas -

Pratite nas

- Oglas -
- Oglas -

Upoznajte se sa našim štampanim izdanjima

Vreme je da i vi saznate kako funkcionišu najsloženiji mehanizmi koje je ljudski rod izumeo. Sve tajne visokog časovničarstva, ali i brojni noviteti i zanimljivosti iz sveta satova i nakita u svakom broju naših izdanja Satovi i nakit i Katalog satova.

- Oglas -