Barbara Haton (Barbara Hutton), poznata i kao Million Dollar Baby i Poor Little Rich Girl, rođena 1912. godine u Njujorku kao jedino dete Edne Vulvort (Edna Woolworth), bila je unuka osnivača čuvenog američkog trgovačkog lanca Woolworth. Nasledivši gotovo 50 miliona dolara sa samo 21 godinom (što bi danas bilo suma od oko 898 miliona dolara), zakoračila je u svet nezamislivog luksuza.
Život u nasleđenom bogatstvu i luksuzu
Bila je istaknuta dama visokog društva i jedna od najbogatijih žena 20. veka, ali i žena čiji je privatni život bio ispunjen kontroverzama. Udavala se sedam puta, a brakovi sa baronima, prinčevima, grofom, naposletku i sa holivudskom zvezdom završavali su se razočaranjem i skupim razvodima.
Ipak, ono što je najviše obeležilo priču o ovoj bogatoj američkoj naslednici i učinilo je legendom jeste njena neutaživa strast prema nakitu. Barbarina kolekcija bila je bez premca: unikatni komadi poručivani su od najvećih juvelirskih kuća poput Cartiera i Van Cleef & Arpelsa, a posedovala je i dragulje koji su već imali bogate, istorijske biografije. Haton je obožavala komade sa pričom, one koji su mahom pripadali kraljevskim porodicama ili bili svedoci velikih istorijskih događaja.
Zanimljivo je da se o tehničkim detaljima tih komada, njihovim karatima ili kompletnim opisima znalo znatno manje u odnosu na priče, praktično legende o njima, dok je do fotografija gotovo nemoguće doći. Na taj način je ova čuvena džetsetrka 20. veka nesvesno nastavila da neguje narativ o mitu oko nakita koji je bio mitski i pre nego što je dospeo u njeno vlasništvo.
Komadi koje je posedovala danas fasciniraju kako ljubitelje istorije, tako i one koji predano prate sferu luksuznog nakita. Svaki od dragocenih komada u njenom vlasništvu bio je mnogo više od ukrasa, nosio je u sebi priču o raskoši, moći i njenoj neprekidnoj potrazi za impozantnom lepotom. U nastavku predstavljamo neke od najpoznatijih dragulja iz jedne od najvrednijih kolekcija nakita na svetu.
Najvrednija ogrlica od žada
Izuzetno parče nakita, poznato kao Hutton-Mdivani Jadeite Necklace, Barbara Haton dobila je od svog oca povodom venčanja sa princom Aleksejem Mdivanijem (Alexis Mdivani) 1933. godine. Veličanstvena ogrlica od žada datira iz kasnog perioda dinastije Đing i sastoji se od 27 kuglica intenzivne zelene boje i nesvakidašnje transparentnosti, savršeno oblikovanih još u 18. veku. Ogrlica je prvobitno posedovala Cartier kopču ukrašenu dijamantom brušenim u posebnom stilu zvanom marquise (duguljast rez sa špicastim krajevima)poznatom i kao navette.
Međutim, godinu dana kasnije ponosna vlasnica menja originalnu kopču verzijom od žutog zlata s rubinima u kalibrisanom sečenju (sitno drago kamenje precizno isečeno tako da savršeno popuni prostor u koji se postavlja) i dijamantima u baguette sečenju (izduženi pravougaoni rez), koje takođe potpisuje Cartier. Ogrlica je simbolizovala Barbarinu fascinaciju dragocenostima Orijenta i njenu težnju ka unikatnim, istorijskim komadima. U 2014. godini ova jedinstvena ogrlica postavila je svetski rekord na aukciji u Sotheby’su kada je prodata za 27,44 miliona američkih dolara, čime je postala najskuplji komad nakita od žada na svetu. Danas se nalazi u Cartier kolekciji, kao jedan od najvažnijih primerka savršene umetničke i tehničke izrade u istoriji nakita.
Biseri Marije Antoanete
Tokom braka sa princom Aleksejem Mdivanijem Barbara Haton je 1933. godine od oca dobila još jedan raskošan poklon; ogrlicu od prirodnih bisera. Veruje se da je ogrlica nekada pripadala Mariji Antoaneti. No, ova ogrlica nosi još dublju istoriju: prema predanju, prenošena je kroz generacije kraljevskih žena od Ane Austrijske, supruge Luja XIII, nasledila ju je Marija Terezija od Španije, zatim Marija Leščinska i na kraju Marija Antoaneta. O sudbini ogrlice nakon Francuske revolucije nagađa se. Veruje se da je kraljica uspela da je poveri rodbini ili bliskim joj ljudima pre nego što je uhapšena, a potom i pogubljena tokom revolucije, ali je moguće i da je ukradena prilikom pljačke kraljevskog trezora 1792. godine. Zatim se zna da je prodata na aukciji kraljevskih dragulja 1887. godine, na kojoj su kuće poput Tiffany & Co. otkupljivale komade iz riznice. Nakon što je decenijama bila u privatnoj kolekciji Hatonove, ogrlica je 1993. godine prodata na Christie’s aukciji za 2,203.500 švajcarskih franaka.
Smaragdi velike kneginje Vladimirove
Među najdragocenijim draguljima Barbare Haton nalazili su se i smaragdi velike kneginje Vladimirove, izuzetna kolekcija dragog kamenja bogate i komplikovane prošlosti. Njihova istorija počinje u carskoj Rusiji, a pripadali su Mariji Pavlovnoj Romanov, supruzi velikog kneza Vladimira Aleksandroviča, koji je bio stric cara Nikolaja II.
Marija Pavlovna, poznata kao “najveća od svih velikih kneginja”, posedovala je jednu od najimpresivnijih kolekcija nakita, uključujući i smaragde nasleđene od Katarine Velike i rubine koji su nekada pripadali Žozefini de Boarne (Joséphine de Beauharnais), francuskoj carici, ženi Napoleona I. Nakon što je monarhija ukinuta Oktobarskom revolucijom 1917. godine, Marija Pavlovna je uspela da pobegne prvo u Sibir, a zatim u Francusku preko Venecije 1920. godine. Ona je poslednji član carske porodice koji je napustio Rusiju.
Njeni dragulji, uključujući i smaragde, ranije su izneti iz tajnog trezora u Vladimirskoj palati i predate su joj u egzilu. Nakon smrti Marije Pavlovne njeni naslednici su odlučili da prodaju veliki deo kolekcije, a smaragde je otkupio Cartier.
Barbara Haton smaragde kupuje 1936. godine i isprva ih nosi kao zasebne komade: prsten, ogrlicu i minđuše, a onda je 1947. godine poverila Cartieru da ih transformiše u spektakularnu tijaru inspirisanu indijskim stilom, koju je dizajnirao Lisjen Lašasanj (Lucien Lachassagnea).
Kasnije, tokom nedaća koje su je kroz život zadesile, Barbara Haton prodaje impresivnu tijaru kako bi finansirala jedan od svojih razvoda. Komad otkupljuje Van Cleef & Arpels prepoznajući izuzetnu vrednost smaragdnog kamenja, ali i same istorije koju je nakit nosio sa sobom. U skladu sa tada uobičajenom praksom kuća je tijaru rastavila jer su smaragdi pojedinačno mogli dostići veću cenu na tržištu. Nakon toga dragulji su rasprodati zasebno, a neki su na kraju postali deo poznate smaragdne ogrlice koju je svojevremeno nosila Elizabet Tejlor (Elizabeth Taylor). Mada se danas ne zna gde se tačno nalaze svi smaragdi velike kneginje Vladimirove, ovaj komad ostaje jedan od najslavnijih primera ruskog carskog nasleđa u svetu savremenog luksuznog nakita.
Pasha dijamant – dragulj iz egipatske riznice
Među najpoznatijim draguljima koje je bogata naslednica posedovala bio je i čuveni dijamant Pasha of Egypt. Ovaj veličanstveni dijamant od 40 karata u oktagonalnom sečenju dobio je ime po Ibrahim-paši, namesniku Egipta u Osmanskom carstvu, koji ga je kupio za tada impresivnih 28.000 funti. U vreme Ibrahim-paše ovaj dijamant je predstavljao moć i raskoš osmanskog Egipta i smatran je najdrgocenijim draguljem egipatske riznice. Nakon Ibrahim-paše dragulj je otišao u posed njegovom nasledniku Ismail-paši, koji je 1863. stupio na presto, ali je zbog ogromnog javnog duga od 100 miliona funti bio primoran da 1879. godine napusti Egipat ponevši sa sobom veliki deo svojih dragocenosti, uključujući i ovaj legendarni dijamant.
Dijamant se ponovo pojavljuje 1933. godine, kada ga londonski juvelir T.. Saton (T.M. Sutton) nudi Cartieru koji je već tada važio za jednu od vodećih juvelirskih kuća. Nedugo zatim čuveni dijamant dolazi u posed Barbare Haton. Pasha dijamant bio je jedan od najsvetlijih dragulja u njenoj kolekciji, a njegova bogata istorija i impozantna veličina uvrstili su ga u najtraženije i najvrednije komade tog vremena. Zanimljivo je da ovaj dijamant navodno nije prodavan, ostao je u privatnom vlasništvu nakon Barbarine smrti; danas se smatra da je u Evropi, ali ni tačna lokacija ni trenutni vlasnik nisu poznati.
Van Cleef & Arpels komadi
Američka naslednica redovno je naručivala i kupovala komade luksuznog juvelirskog brenda Van Cleef & Arpels, pokazujući izuzetnu lojalnost prema ovoj prestižnoj pariskoj kući. Među njenim najpoznatijim komadima bili su dijamantske minđuše Disque iz 1934. godine, kao i čuveni broš Spirit of Beauty Fairy iz 1941, u obliku vile s krilima, izrađen u platini a ukrašen rubinima, smaragdima i dijamantima.
Godine 1946. Barbara je poručila broševe i manžetne od Van Cleef & Arpelsa kao božićne poklone za svoje prijatelje, što potvrđuje koliko je bila vezana za ovu kuću. U njenoj kolekciji nalazila se i čuvena Ludo narukvica izrađena u platini i dijamantima, još jedan primer Van Cleef & Arpels dizajna s prepoznatljivim spojem luksuza i prefinjenosti. Povezanost legendarne džetseterke sa kućom Van Cleef & Arpels predstavlja poseban nivo poznavanja sveta nakita i ogromne strasti koju je gradila prema istom. U odnosu sa prestižnom juvelirskom kućom jasno su vidljivi njen nepogrešivi ukus i ljubav prema komadima koji spajaju tehničku virtuoznost i estetiku koja odoleva vremenu.
Istorijski nenadmašna vrednost
Kolekcija Barbare Haton smatra se mahom najvrednijom iz ere 20. veka, a svakako najmisterioznijom. O tehničkim detaljima komada zna se malo, a fotografije su gotovo nedostupne, što je samo učvrstilo mit koji ih okružuje. Svaki dragulj: od bisera za koje se verovalo da su pripadali Mariji Antoaneti do smaragda velike kneginje Vladimirove i čuvene ogrlice od žada, nosio je sa sobom veliki deo istorije kao svedok slavne, ali i tragične prošlosti. Baš kakva je bila njihova poslednja vlasnica.
I danas se, gotovo vek kasnije, i dalje prepričava o impozantnim komadima nakita koje je posedovala, a veza Barbare Haton sa nakitom ostaje tema o kojoj se piše i istražuje. Kao simbol retkosti i trajnog nasleđa, kraljevstva zatvorenog u kutijama za nakit.
Foto: Profimedia
